Over een pandemie, in muziek en gedichten

KAMERKOOR AUDITE NOVA
KAMERKOOR DECAMERONE
KINDERKOOR ZINGZANG
KINDERKOOR DE TORENVALKJES
OLV HEBE DE CHAMPEAUX

MMV
WILLEMIJN KNÖDLER, CELLO
CLAARTJE CHAJES, POËZIE

WERKEN VAN
TORMIS · VASKS · SANDSTRÖM · POULENC · NYSTEDT · ROTH · MILHAUD · DE LA · SIMON

Hier een opname van Curse upon Iron van Veljo Tormis gemaakt tijdens de uitvoering in Utrecht:

Tijdens de coronaperiode verstomde de wereld en raakte ons bestaan op allerlei vlakken ingeperkt. Deze stilte bracht verdriet en eenzaamheid voor velen, maar zij gaf ook ruimte voor nieuwe geluiden.
Wereldwijd kwam een gesprek op gang over ons mensengedrag. Niet alleen over de consumptiepatronen en de rampzalige gevolgen daarvan voor de planeet, maar ook over de manier waarop we met onszelf omgaan, binnen families en binnen samenlevingen in wijken, steden en landen.

In deze samenwerking van vier koren, een cellist en een dichter gaat het op oorverdovende wijze over deze stilte.

Twee monumentale werken die onze relatie met de aarde en met onszelf aan de orde stellen vormen de kern: het rauwe, opzwepende Raua Needmine van Veljo Tormis, en het indrukwekkende veertigstemmige Earthrise (over de eerste foto van onze nietige planeet vanaf de maan) van Alec Roth.

Dichter Claartje Chajes presenteert tijdens deze concerten op een indringende manier de poëzie die ze schreef tijdens de pandemie.

Programma

Veljo Tormis – Raua Needmine (Curse upon Iron)
Peteris Vasks – Klusas dziemas (Silent Songs)
Sven David Sandström – To see a world
Francis Poulenc – Aussi bas que le silence (uit Figure Humaine)
Knut Nystedt – Stabat Mater
Alec Roth – Earthrise
Darius Milhaud – Cantate de la Paix
E. de La – Mille Regrets
Paul Simon/arr Alexander L’Estrange – Sound of Silence

VSBfonds ondersteunt initiatieven van en voor iedereen die actief wil meedoen aan de samenleving. In de vorm van donaties, praktische kennis en netwerken. Het fonds wil bijdragen aan de zelfredzaamheid en samenredzaamheid in ons land. Door sociale en culturele projecten te steunen en door studiebeurzen te verstrekken. Zodat iedereen zijn of haar plek krijgt in onze diverse samenleving en kan groeien, leren en leven met én dankzij elkaar. Vandaar het motto van het fonds: ‘Iedereen doet mee’.

Entreeprijs: € 10; korting/student/CJP: € 8; kinderen t/m 12 jaar: €5
prijzen aan de zaal: €2 extra

Wij vinden het waardevol dat iedereen toegang heeft tot onze concerten. Mocht het tarief voor u een belemmering vormen om ons optreden bij te wonen, dan kunt u een mail sturen naar info@auditenova.nl

Wij stellen u dan in staat om voor een passend tarief of gratis toegang te krijgen.

Amsterdam:
Zondag 12 juni, 15.30 uur, (aanvang concert 16.00 uur)
Dominicuskerk
Bestel kaarten voor Amsterdam

Utrecht:
Zaterdag 18 juni, 20.00 uur,
Geertekerk
Bestel kaarten voor Utrecht

Nijmegen:
Zondag 19 juni, 15.00 uur,
Titus Brandsma Memorial
Bestel kaarten voor Nijmegen

Uitgebreide informatie

Tijdens de coronaperiode kwam de wereld knarsend tot stilstand. De schaal van ons bestaan raakte op veel manieren danig ingeperkt, en het effect van de pandemie bracht wereldwijd discussies op gang over ons bestaan van vóór corona. Over het mondiale consumptiepatroon (de verspillende patronen, de infrastructuur en logistiek die daarvoor nodig zijn, de mentaliteit die eraan ten grondslag ligt) en de gevolgen daarvan voor de planeet en voor ons als mensen. Een soortgelijk achter-de-oren-krabben ontstond over de manier waarop we met onszelf omgaan, binnen families, en binnen de samenleving in wijken, steden, landen. In allerlei opzichten dwong Corona ons tot een pas-op-de-plaats, en tot heroverwegen en misschien (hopelijk?) zelfs herijken. Met dit programma willen we aandacht geven aan de zaken die ons tijdens de stilte die corona ons oplegde, bezighielden. Omdat we snel geneigd zijn nieuwe inzichten te vergeten zodra de vaart der volkeren ons weer meesleurt. We bundelen hiertoe de krachten van twee kamerkoren die in wisselende combinaties zullen zingen. Tevens is er een rol weggelegd voor een kinderkoor.

De kern van het programma wordt gevormd door twee monumentale en belangwekkende composities, die beide over genoemde thema’s gaan, maar er vanuit verschillend perspectieven naar kijken.

Raua Needmine (Curse upon Iron, 1972), van Veljo Tormis is een indringend, rauw en energiek werk voor koor en Shamaan-trommel, dat deels is gebaseerd op oude teksten uit de Finse mythologie (de Kalevala) in combinatie met nieuwere Estse poëzie. Met deze compositie vraagt Tormis op onontkoombare wijze aandacht voor onze relatie met de natuurlijk bronnen, en wijst hij erop dat alles wat de mens creëert zich tegen hem kan keren als het niet gebeurt met respect voor de levende planeet.

In 1968 werd de aarde voor het eerst door mensen vanaf de maan gefotografeerd. We zien een nietig, kwetsbaar, blauw balletje in een onmetelijk groot heelal. Dit beeld inspireerde Alec Roth tot het schrijven van Earthrise (2009), een episch werk voor meerdere bezettingen, waarin hij teksten uit de bijbel aanwendt die ons wijzen op het belang van goed rentmeesterschap. Earthrise is daarmee echter geen religieus stuk; het laat zien dat juist de mens, en de mens alleen, de verantwoordelijkheid heeft voor het beheer van de planeet. We voeren het werk in dit programma uit in de bezetting voor dubbelkoor en strijkers.

We vullen het programma aan met een aantal werken die eveneens onze relatie tot de natuur en tot elkaar aan de kaak stellen. To see a World van Sven David Sandström handelt op een ingetogen manier over de tegenstelling die we als mensen creëren (rijkdom tegenover armoede, de elite tegenover de kansarmen) en nodigt het publiek uit om de kwetsbare schoonheid en balans in de natuur weer te herkennen. Sandström schaart zich daarmee naast Tormis wat betreft thematiek, maar in een volkomen contrasterend idioom. Van Pēteris Vasks zingen we een aantal Klusas dziemas (silent songs) die handelen over afscheid. Met deze weinig uitgevoerde, maar bijzondere en sfeervolle werken staan we stil bij de mensen die als gevolg van pandemie niet meer onder ons zijn. Aussi bas que le silence uit de Figure Humaine van Francis Poulenc laat ons horen wat overblijft als het schone verdwijnt. De Cantate de la Paix van Darius Milhaud (met medewerking van het kinderkoor) roept op tot vrede en tot een humanere omgang met elkaar. In Mille Regrets reflecteert Eve de La aan de hand van een persoonlijke ervaring op de toegenomen afstand en eenzaamheid die voor velen het gevolg was van de pandemie.

De teksten van al deze muziekstukken zijn niet van het laatste jaar: ze werden reeds tien tot enige duizenden jaren vóór de coronacrisis geschreven, hetgeen onderstreept dat we ons als mensheid al erg lang bewust zijn van de gevolgen van ons handelen. We combineren de oude teksten in dit programma daarom ook juist met heel recente gedichten van Claartje Chajes, ontstaan tijdens de coronatijd. Claartje schrijft poëzie in nauwe relatie tot de belevenis van de mensen in haar omgeving, en is onder andere bekend van haar Amsterdamse Poëtische Buurtatlas. Een aantal van de gedichten zal door de kinderen van het kinderkoor worden voorgedragen – want zij zijn het tenslotte die de planeet van ons overnemen.